I-) Davanın konusunu oluşturan tasarruf açısından: Tenkis davası, geçerli şekilde yapılan işlemlere karşı açılır. Buna karşılık muris muvazaası davası, geçersiz (muvazaalı) işleme karşı açılır. Örneğin muris bir vasiyetname yapar ve sahibi olduğu taşınmazı mirasçılardan birine vasiyet olarak bırakırsa, diğer mirasçılar, saklı payları oranında tenkis davası açabilirler. Satış suretiyle gerçekleştirilen temlik işleminin muvazaalı olduğu, yani geçersizliği iddia ediliyorsa, tenkise konu olamayacaktır. Zaten satış işleminin geçerli olması halinde de, ivazlı işlem olacağından yine tenkise tabi olamayacaktır (YHGK, 13/04/20211T., 2010/1-701 E., 2011/130 K.)

Aşağıdaki karşılıksız kazandırmalar, ölüme bağlı tasarruflar gibi tenkise tâbidir:

1. Mirasbırakanın, mirasçılık sıfatını kaybeden yasal mirasçıya miras payına mahsuben yapmış olduğu sağlararası kazandırmalar, geri verilmemek kaydıyla altsoyuna malvarlığı devri veya borçtan kurtarma yoluyla yaptığı kazandırmalar ya da alışılmışın dışında verilen çeyiz ve kuruluş sermayesi,

2. Miras haklarının ölümden önce tasfiyesi maksadıyla yapılan kazandırmalar,

3. Mirasbırakanın serbestçe dönme hakkını saklı tutarak yaptığı bağışlamalar ve ölümünden önceki bir yıl içinde âdet üzere verilen hediyeler dışında yapmış olduğu bağışlamalar,

4. Mirasbırakanın saklı pay kurallarını etkisiz kılmak amacıyla yaptığı açık olan kazandırmalar.

II-) Davacı açısından: Tenkis davasını sadece saklı pay sahibi mirasçılar açabilirken, muris muvazaası davasını tüm mirasçılar açabilir. Saklı pay sahibi olması gerekmez.

III-) Zamanaşımı açısından: Muvazaa iddiasına dayalı davalar zamanaşımına ve hak düşürücü süreye tabi olmaksızın her zaman açılabilirken, tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl geçmekle düşer (TMK m. 571/1).

IV-) Talebin kapsamı bakımından: Tenkis davasında, tasarrufun saklı pay oranında iptali veya bedel tahsili istenir. Muris muvazaasında ise işlemin tümden iptali istenir. Zira işlem muvazaalı olması nedeniyle geçersizdir. Yetkili mahkeme bakımından: Tenkis davasında, tereke davalarına özgü kurallar uygulanır ve murisin son yerleşim yeri mahkemesinde açılır. Buna karşılık muris muvazaasına dayanan tapu iptali ve tescil davası, HMK m. 12 gereğince taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde açılır.

Related Posts

Leave a Reply

Call Now ButtonDANIŞMA HATTI