Yaş düzeltme davaları özellikle askerliğe giriş, emeklilik, evlilik, eğitim, sınavlar , daha az ceza almak ve memuriyete girme başta olmak üzere birçok hukuki probleme örnek olarak gösterilebilir.
Yaş düzeltme davalarında temel mevzuat 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununda yaş düzeltilmesine dair usule ilişkin hükümler mevcut bulunmaktadır. Nüfus Hizmetleri Kanununun 35.maddesine göre:
“Kesinleşmiş mahkeme hükmü olmadıkça nüfus kütüklerinin hiçbir kaydı düzeltilemez ve kayıtların anlamını ve taşıdığı bilgileri değiştirecek şerhler konulamaz. Ancak olayların aile kütüklerine tescili esnasında yapılan maddî hatalar nüfus müdürlüğünce dayanak belgesine uygun olarak düzeltilir.”
İlgili hüküm uyarınca özellikle maddi hatadan dolayı yanlış gözüken kayıtların dava açmadan nüfus müdürlüklerine yapılacak başvuru sonucu düzeltilebilmesinin mümkün bulunduğu ifade edilmelidir.
Ayrıca 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 218 inci maddesinin ikinci fıkrasında bulunan,
“Kovuşturma evresinde mağdur veya sanığın yaşının ceza hükümleri bakımından tespitiyle ilgili bir sorunla karşılaşılması halinde; mahkeme, ilgili kanunda belirlenen usule göre bu sorunu çözerek hükmünü verir.” şeklindeki düzenleme uyarınca kanun koyucunun ceza mahkemelerine kovuşturma aşamasında yaş düzeltilmesi konusunda özel bir yetki vermiş olduğu görülmektedir.
YAŞ DÜZELTME DAVALARI NE ZAMAN AÇILABİLİR?
Kişinin doğumdan kütüğe kaydedilmiş olması halinde bu davalar her zaman açabilir ve herhangi bir zamanaşımı süresi mevcut bulunmamaktadır.Ayrıca bu davaların yalnızca bir defa açılabileceği öngörülmüştür. Bunun sebebi açılan dava sonucunda kişinin gerçek yaşının tespit edilmiş olmasıdır.
YAŞ DÜZELTME DAVASINDA ARANILACAK MADDİ ŞARTLAR
İsim değişikliğine ilişkin davalarda kural olarak davacının haklı bir neden ileri sürmesi gerekmekle beraber kanun koyucu yaş düzeltme davalarında davanın açılabilmesi bakımından herhangi bir neden aramamaktadır. Ancak Mahkemece yaş değişikliğine karar verilebilmesi için yine de sıkı şartlar öngörülmüş bulunmaktadır. Bu şartlar arasında:
Kişi hastanede veya doğum evinde doğmuş olmamalı. (İlgili kurum kayıtları kesindir)
Kişinin dış görünüşü nüfusta kayıtlı yaşa uygun olmamalıdır.
Kişinin dış görünüşü, beyan ettiği yaşa uygun olmalı
Kişi yaşını büyütmek istiyorsa, beyan edilen yaşta bir kardeş mevcut bulunmamalıdır.
Yaşını küçültmek için, nüfusa yazımdan önceki tarihte doğduğunu iddia etmemelidir.
Kişi daha önce yaş düzeltme yapmış olmamalıdır.
Şartlar bahsedilen şekilde olup bu şartların tamamının gerçekleşmesi gerekmektedir. Yargılama sürecinde davacı ile annesi arasındaki yaş farkının da mahkemece dikkate alınacağı söylenebilecektir. Ayrıca Yargıtay’ın bazı kararlarında, 25 yaşından sonra açılan yaş düzeltme davasının, davacının gerçek doğum tarihinin kesin olarak tespit edilmesi mümkün olmayacağı için reddedilmesi gerektiğini ifade edilmektedir.
